Điện ảnh

Từ giữa thập niên 1980, Vương Gia Vệ trở thành biên kịch và đạo diễn cho hãng phim The Wing Scope Co. and In-gear Film Production Company của nhà sản xuất nổi tiếng Đặng Quang Vinh (鄧光榮). Trong thời gian làm việc ở đây Vương bắt đầu hoàn thiện phong cách làm phim nghệ thuật độc đáo rất đặc trưng cho các bộ phim của ông sau này.

Năm 1988, Đặng Quang Vinh quyết định đầu tư cho Vương Gia Vệ thực hiện bộ phim đầu tiên, Vượng giác tạp môn (旺角卡門). Với sự tham gia ba ngôi sao của điện ảnh Hồng Kông lúc đó là Trương Học Hữu, Lưu Đức Hoa và Trương Mạn Ngọc, Vượng giác tạp môn đã thành công về mặt doanh thu.

Vương thực sự cất cánh trong nghiệp đạo diễn khi hoàn thành bộ phim thứ hai, A Phi chính truyện (阿飛正傳, 1991), một tác phẩm bi kịch về những người trẻ tuổi mất phương hướng ở thập niên 1960. Được Đặng Quang Vinh đầu tư khá lớn và có sự góp mặt của ngôi sao Trương Quốc Vinh và Trương Mạn Ngọc, A Phi chính truyện lại thu hút ít khán giả vì cho rằng nó quá khó hiểu. Tuy vậy, giới phê bình vẫn đánh giá bộ phim rất cao khi coi A Phi chính truyện như là một trong những bộ phim Hồng Kông hay nhất mọi thời đại (nó xếp thứ 3 trong Danh sách 100 phim hay nhất của Điện ảnh tiếng Hoa trong 100 năm qua[1]). Tại Giải thưởng Điện ảnh Hồng Kông, bộ phim này đã giành giải Phim hay nhất, Vương Gia Vệ được trao giải Đạo diễn xuất sắc nhất còn Trương Quốc Vinh là người chiến thắng tại hạng mục Nam diễn viên chính xuất sắc nhất. Với A Phi chính truyện, Vương Gia Vệ đã có vị trí riêng trong nền điện ảnh Hồng Kông với những tác phẩm giàu chất suy tư và những nhân vật có tính cách đặc biệt. Đây cũng là lần đầu tiên đạo diễn hợp tác với nhà quay phim nổi tiếng Christophe Doyle, người quay phần lớn các bộ phim sau này của Vương Gia Vệ và cũng là người giúp những bộ phim của Vương luôn có được tông màu và góc quay rất riêng biệt.

Với những thành công bước đầu, Vương Gia Vệ cộng tác với Lưu Trấn Vĩ (劉鎮偉) mở hãng phim Jet Tone Films. Bộ phim đầu tiên Vương thực hiện cho hãng này là Trùng Khánh Sâm Lâm (重慶森林, 1994), một bộ phim về hai cặp tình nhân do Kaneshiro Takeshi - Lâm Thanh Hà và Lương Triều Vỹ - Vương Phi thủ vai. Thành công rực rỡ không kém A Phi chính truyện, Trùng Khánh Sâm Lâm cũng giành 3 giải quan trọng tại Giải thưởng Điện ảnh Hồng Kông, đó là giải Phim hay nhất, giải Đạo diễn xuất sắc nhất thứ hai cho Vương và giải Nam diễn viên chính xuất sắc nhất cho Lương Triều Vỹ. Trong Danh sách 100 phim hay nhất của Điện ảnh tiếng Hoa, bộ phim này được xếp thứ 22[1]. Năm 1995, Vương cho ra mắt Đọa lạc thiên sứ (墮落天使), bộ phim được coi là phần tiếp theo của Trùng Khánh Sâm Lâm. Được giới phê bình đánh giá khá cao, bộ phim mang về cho Vương một đề cử tại Giải thưởng Điện ảnh Hồng Kông và là tác phẩm đưa Mạc Văn Úy trở thành ngôi sao mới của điện ảnh nước này.

Giữa Trùng Khánh Sâm Lâm và Đọa lạc thiên sứ, Vương quay trở lại đề tài phim kiếm hiệp Trung Quốc truyền thống khi khai thác tiểu thuyết Anh hùng xạ điêu của Kim Dung vào bộ phim Đông tà Tây độc (東邪西毒, 1994). Phim được quay tại Trung Hoa đại lục với kinh phí lớn và dàn diễn viên toàn sao gồm Trương Quốc Vinh (vai Âu Dương Phong), Lương Gia Huy (vai Hoàng Dược Sư), Trương Học Hữu (vai Hồng Thất Công), Lương Triều Vỹ, Lâm Thanh Hà, Lưu Gia Linh, Trương Mạn Ngọc và Dương Thái Ni, cuối cùng doanh thu Đông tà Tây độc lại thất bại nặng nề (chỉ thu được khoảng 9 triệu HKD so với 40 triệu HKD đầu tư) vì nó có phong cách khác hẳn các bộ phim kiếm hiệp thông thường của điện ảnh Hồng Kông.

Sau khi khẳng định được vị trí ở Hồng Kông, Vương Gia Vệ bắt đầu được giới điện ảnh quốc tế biết đến khi ông trở thành người Hoa đầu tiên được trao giải Đạo diễn xuất sắc nhất (Prix de la mise en scène) tại Liên hoan phim Cannes năm 1997 với bộ phim Xuân quang xạ tiết (春光乍泄).

Năm 2000, Vương Gia Vệ một lần nữa tham dự Liên hoan phim Cannes với bộ phim Tâm trạng khi yêu (花樣年華) do Lương Triều Vỹ và Trương Mạn Ngọc thủ vai chính. Tại Liên hoan, Lương Triều Vỹ đã được trao giải Nam diễn viên xuất sắc nhất cho vai nhà báo Chu Mộ Vân trong phim này. Sau đó cũng tại Pháp, Tâm trạng khi yêu đã giành giải Phim nước ngoài hay nhất tại Giải thưởng Điện ảnh César.

Năm 2004, Vương Gia Vệ hoàn thành 2046, bộ phim được coi là chương thứ ba của câu chuyện bắt đầu bằng A Phi chính truyện và tiếp tục bởi Tâm trạng khi yêu. Giống như phần lớn các tác phẩm khác của Vương, 2046 cũng thu hút được ít khán giả và không thu hồi được vốn đầu tư mặc dù vẫn có sự xuất hiện của các ngôi sao quen thuộc trong phim của đạo diễn này như Lương Triều Vỹ, Trương Mạn Ngọc, Lưu Gia Linh và hai nữ diễn viên nổi tiếng của Trung Quốc là Củng Lợi và Chương Tử Di. Đây cũng là bộ phim duy nhất của Vương Gia Vệ làm đạo diễn trước năm 2005 không lọt vào danh sách 100 phim hay nhất của điện ảnh Hoa ngữ (được bầu chọn năm 2005)[1].

Tháng 2 năm 2006, Vương thực hiện bộ phim nói tiếng Anh đầu tiên, My Blueberry Nights (tiếng Trung Quốc: 藍莓之夜, Hán Việt: Lam môi chi dạ). Theo đúng truyền thống chọn diễn viên của mình, Vương mời toàn diễn viên nổi tiếng của Hollywood vào vai trong My Blueberry Nights gồm Jude Law, Rachel Weisz, Natalie Portman và ngôi sao nhạc Jazz Norah Jones (tham gia bộ phim đầu tiên của cô).

Công việc khác

Trước khi trở thành đạo diễn, Vương Gia Vệ cũng từng có thời gian làm biên kịch và tham gia đóng một số bộ phim. Phần lớn các bộ phim của Vương cũng do chính ông viết kịch bản gốc (trừ Đông tà Tây độc có dựa một phần vào tác phẩm của Kim Dung) và phụ trách sản xuất. Ông cũng là nhà sản xuất của bộ phim Thiên hạ vô song (天下无双, 2002) do người bạn Lưu Trấn Vĩ làm đạo diễn.

Ngoài các bộ phim điện ảnh đã thực hiện, Vương Gia Vệ còn được mời tham gia đạo diễn một trong ba phần của bộ phim Eros cùng hai đạo diễn nổi tiếng Michelangelo Antonioni và Steven Soderbergh. Phần do Vương thực hiện được nhà phê bình Roger Ebert đánh giá cao nhất trong số ba phần[2].

Vương cũng là đạo diễn được các tập đoàn lớn tin tưởng giao đạo diễn các bộ phim quảng cáo của họ. Ông đã từng thực hiện các đoạn phim quảng cáo cho JCDecaux[3], Orange SA[4], BMW và nhiều hãng lớn khác.